| Jeszcze przed kilku laty zawód głównego księgowego nie stał zbyt wysoko w hierarchii stanowisk. Dziś dobry księgowy to pracownik na wagę złota. Od jego kompetencji zależy często "być albo nie być" firmy. |
|
Wymagania związane z przygotowaniem zawodowym osób zatrudnionych na stanowisku księgowego lub głównego księgowego są uzależnione w dużej mierze o rozmiaru i zakresu działania firmy. Wielu księgowych, w tym również głównych księgowych, zatrudnionych w firmach mniejszych i z polskim kapitałem nie posiada wyższego wykształcenia, a jedynie średnie, zwykle ekonomiczne. Pod wpływem standardów stosowanych przez zachodnie korporacje zmieniają się jednak wymagania wobec osób pracujących na tym stanowisku. Coraz częściej oczekuje się od nich najwyższych kwalifikacji, w tym ukończenia studiów oraz kursów specjalistycznych. W firmach małych wciąż bardziej istotne niż wykształcenie jest doświadczenie praktyczne.
Księgowy to jeden z tych zawodów, w których absolutnie niezbędne jest ciągłe pogłębianie wiedzy i umiejętności. Powody są proste, pierwszy - specyficzny dla Polski - to często zmieniające się przepisy, drugi - istniejący wszędzie - to fakt, że na stanowisku tym niezbędna jest szeroka wiedza zahaczająca o prawo, ekonomię, matematykę, finanse, a czasem nawet wiedza o charakterze politechnicznym (np. w przypadku rozliczania skomplikowanych procesów produkcyjnych). Dla osób pracujących w międzynarodowych firmach szczególnie istotna jest znajomość międzynarodowych standardów księgowych (tzw. IAS), standardów narodowych ich firm (np. amerykańskie US GAAP, angielskie UK GAAP, itd.) lub wręcz własnych standardów wypracowanych przez ich korporacje i spisanych w tzw. "manualach". Równocześnie niezbędna jest oczywiście doskonała znajomość polskich przepisów
Specyfika zawodu księgowego wymaga określonych cech osobowości i charakteru, wśród których najważniejsze to: staranność, cierpliwość i uczciwość. Istotna jest także komunikatywność, choć nieco innego rodzaju niż np. na stanowiskach handlowych czy w działach public relations. W przypadku księgowych chodzi raczej o umiejętność bardzo precyzyjnej wymiany informacji z podwładnymi, kierownictwem i z pozostałymi osobami zatrudnionymi w firmie. Ma to kolosalne znaczenie dla prawidłowości i dokładności ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych zachodzących w organizacji.
Kariera księgowego może przebiegać różnymi drogami. W ostatnich latach kuźnią kadr księgowych były międzynarodowe firmy audytorskie (tzw. Wielka Czwórka). Ich pracownicy - bardzo dobrze wykształceni zarówno w zakresie polskich jak i międzynarodowych zasad księgowości - nie chcą jednak zbyt długo pozostawać na stanowiskach księgowych, być może dlatego, że doskonale wiedzą, jak bardzo mogą być nękani przez ... audytorów. Dążą do jak najszybszego osiągnięcia pozycji dyrektora finansowego lub przynajmniej kontrolera finansowego. Stanowiska te oznaczają dla nich wyższy prestiż i lepsze wynagrodzenie. Z tego samego powodu najlepsi i najbardziej ambitni księgowi już po kilku latach pracy często przekwalifikowują się na finansistów, chociaż zawód ten wymaga odmiennych kompetencji. Zdarzają się jednak księgowi "z powołania", którzy za nic nie zamieniliby swojego zawodu na inny.
Wprawdzie zatrudnienie w dużej firmie lub korporacji oznacza najczęściej większe bezpieczeństwo pracy i wyższe zarobki, wiąże się ono jednak często z sytuacją "zaszufladkowania". Samodzielny księgowy może tu przez całe lata zajmować się jedynie wycinkiem księgowości, np. środkami trwałymi albo rozliczeniami z kontrahentami, co oznacza niemożność poznania innych aspektów tego zawodu i brak szans na awans na stanowisko głównego księgowego. Mówiąc trywialnie, w mniejszych firmach można zazwyczaj nauczyć się księgowości szybciej.
Dla osób, które w bardzo dobrym stopniu opanowały zawód księgowego jest to jeden z bezpieczniejszych zawodów na rynku pracy. Po pierwsze, każda firma potrzebuje księgowego, po drugie, istnieje spora "bariera wejścia" - aby zostać dobrym księgowym potrzeba wielu lat pracy i odpowiednich cech osobowości.